زیست سنجی، یا بیومتریک به انتخاب اول بسیاری از سیستم های امنیتی تبدیل شده است.
زیست سنجی، یا بیومتریک یعنی استفاده از ویژگی های خاص هر انسان برای ارتقای لایه های امنیتی و همچنین صدور مجوزهای دسترسی و یا تشخیص و تایید هویت است. خود واژه بیومتریک، به صفاتی اشاره می‌کند که برای هر شخص یکتا هستند، ویژگی هایی مانند اثر انگشت و سایر موارد دیگر که در ادامه درباره آنها توضیحات بیشتری ارائه خواهیم داد. در واقع این مقاله سعی می‌کند به سوال های اولیه و همچنین پیشرفته شما درباره بیومتریک و یا سیستم های بیومتریکی و موارد استفاده از آنها در زندگی روزمره پاسخ دهد.
انسان همیشه در تلاش بوده است تا راهی برای حفاظت از اطلاعات و یا ساده سازی دسترسی به آنها ایجاد کند و دلیل آن اهمیت روز افزون داده ها در زندگی ما است. سیستم های امنیتی سنتی نقطه ضعف های فراوانی داشته اند و در ضمن سرعت دسترسی و طبقه بندی اطلاعات نیز بسیار زمان بر بود. به همین دلیل است که زیست سنجی، یا بیومتریک و با استفاده از پیوند دادن هویت انسان با ویژگی های خاص و شخصیتی و همچنین الگوهای رفتاری او تلاش کرده است تا این نقطه ضعف ها را به طور کامل پوشش دهد. تا جایی که بیومتریک اکنون به عنوان عاملی برای احراز هویت در بسیاری از سیستم ها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
زیست سنجی، یا بیومتریک چیست؟
قبل تر و به صورت خلاصه، توضیحی برای زیست سنجی، یا بیومتریک ارائه شد؛ اما توضیح کامل آن این است که بیومتریک، محاسبات و اندازه گیری های بیولوژیکی بر اساس صفات و ویژگی های خاص هر فرد است. با دو مورد از این ویژگی های بیومتریک و از طریق گوشی های هوشمند آشنایی داریم؛ استفاده از تشخیص چهره و یا اثر انگشت برای گشودن قفل.
اما موارد گفته شده در بالا، فقط تعدادی از ویژگی ها بیومتریکی هستند. ویژگی های دیگری مانند اسکن عنبیه چشم، نحوه نشستن و راه رفتن، امواج و فرکانس صدا، شکل گوش، بوی بدن، انحرافات چهره و رگ های دستان شخص نیز از ویژگی های بیومتریکی دیگر هستند که نسبت به اثر انگشت و چهره خاص تر هستند و به صورت طبیعی سیستم هایی که از این مشخصات استفاده کنند قدرت امنیتی بالاتری دارند.
دلایلی که باعث می‌شود این خصوصیات قدرت بالاتری از تشخیص چهره داشته باشند این است که ممکن است چهره شما به دلیل چند قلو بودن، شباهت زیادی با برادر و یا خواهد شما داشته باشد و یا حتی ممکن است این شباهت ها حتی میان دو نفر ناشناس نیز زیاد باشد. در ضمن یافتن اثر انگشت یک فرد و استفاده از دستکش هایی با مواد خاص که اثر انگشت آن شخص را شبیه سازی کنند به طور معمول یکی از روش های فریب و حملات سیستم های بیومتریکی است که از اثر انگشت به عنوان عامل تشخیص هویت استفاده می‌کنند.
انواع امنیت بیومتریکی
زیست سنجی، یا بیومتریک برای اهداف خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما شاید مهمترین استفاده از آن در حوزه امنیت باشد. سیستم های امنیتی با عامل بیومتریک، معمولا به سه دسته تقسیم بندی می‌شوند.
بیومتریک ژنتیکی
بیومتریک ژنتیکی از صفات و ویژگی های مولکولی برای تشخیص هویت استفاده می‌کند، ویژگی هایی مانند DNA و یا سایر ویژگی های دیگر که از طریق خون و مایعات بدن شما مورد تحلیل و ارزیابی قرار می‌گیرند.
بیومتریک رفتاری
این روش، الگوهای رفتاری شخص را مبنا قرار می‌دهد، ویژگی هایی مانند دستخط، نحوه راه رفتن، مکالمه و حتی تایپ کردن.
بیومتریک ساختاری
ویژگی هایی هستند که شما با آنها متولد می‌شوید و از همان بدو تولد همراه شما هستند. ویژگی هایی مانند اثر انگشت، چهره، ویژگی های چشم ها و یا موارد دیگر.
در ادامه و به طور کلی خصوصیات بیومتریک توضیح داده خواهد شد. ویژگی هایی که از آنها در ساخت سیستم های امنیتی استفاده شده است.
انواع ویژگی های بیومتریکی
قبل تر و در میان مطالب گفته شده تقریبا ویژگی های بیومتریکی توضیح داده شده اند، اما برای ارائه مطالب و به صورت واحد، این ویژگی ها شامل موارد زیر است.
- رشته DNA (رشته DNA، برای هر شخص، یکتا است.)
- شکل گوش
- عنبیه چشم
- شبکیه چشم (به عنوان نکته باید اشاره کرد که این روش از ساختار رگ های پشت چشم برای تشخیص و یا تایید هویت استفاده می‌کند، در حالی که روش قبلی از خود ساختار عنبیه و چشم استفاده می‌کند.)
- تشخیص چهره (در ضمن در چنین سیستم هایی، تشخیص زنده بودن شخص، ممکن به عنوان اولویت و قبل از فرایند تشخیص چهره انجام گیرد.)
- اثر انگشت
- ساختار انگشتان (یک مدل سه بعدی از شکل و ساختار انگشتان دست برای تعیین هویت در دیتابیس نگهداری می‌شود و سپس در فرایند احراز هویت از آن استفاده می‌شود.)
- شیوه راه رفتن
- مشخصات و ساختار دست (مانند طول انگشتان و یا عرض و خطوط دست ها)
- بو بدن هر فرد
- شیوه تایپ کردن
- تشخیص با استفاده از رگ های دست و یا دیگر اعضا جسم
- فرکانس صدای هر شخص
- دستخط و یا امضا
موارد گفته شده در بالا به عنوان موارد زیست سنجی، یا بیومتریک شناخته می‌شود و بر اساس نیاز و یا سطوح امنیتی مختلف ممکن است که از چند عنوان از آنها برای پیاده سازی سیستم های امنیتی-بیومتریکی استفاده شود.
سیستم های بیومتریکی چگونه کار می‌کنند؟
شیوه کار سیستم های بیومتریکی در ادامه آمده است. اما باید اضافه کرد که شیوه ساخت و برنامه ریزی و عملکرد تمام سیستم ها از نظر جزئیات یکسان نیست و کلیات شیوه کار این سیستم ها ارائه شده است. در ضمن نکته دیگر این است که معمولا خصوصیات بیومتریکی به دلیل ثابت بودن و همچنین یکتایی به عامل اول تشخیص هویت هر سیستم تبدیل شده اند و به جز ویژگی های محدودی که ممکن است میان افراد دوقلو مشابه باشد، سایر ویژگی ها خاص هستند. شیوه کار این سیستم ها را در ادامه بخوانید.
قدم اول: تعیین هدف
قدم اول برای ساخت سیستم های زیست سنجی، یا بیومتریک این است که تعیین شود سیستم قرار است با چه عاملی کار کند.
قدم دوم: جمع آوری داده ها
این مرحله شامل این است که ویژگی های بیومتریکی که قرار است سیستم ما از آنها استفاده کنند در دیتابیسی امن ذخیره گردند. معمولا بعضی از این سیستم ها با استفاده از تکنیک های شبکه های عصبی و هوش مصنوعی و یادگیری ماشین پیاده سازی می‌شوند که باعث می‌شود، سیستم بتواند استنتاجات جدید تری را با توجه به داده های اولیه کسب کند.
مرحله سوم: تعیین آستانه و مجوزهای دسترسی
در این روش با توجه به اصول طراحی سیستم، معیارهایی برای تایید و تشخیص هویت تعیین می‌گردند. در ضمن باید به این نکته توجه شود که معمولا یک آستانه و یا مقدار مجاز تعیین می‌گردد که در صورت وجود شرایط برابر یا بیشتر از آن در مقدار شباهت، مراحل دیگر انجام گیرد.
در ضمن باید به این نکته اشاره کرد که معمولا دو مزیت عمده باعث استفاده گسترده از این سیستم ها شده است؛ یکی سهولت و راحتی استفاده و دیگری امنیت بالا و جعل هویت دشوار،. حتی با وجود اینکه این سیستم ها کامل نیستند، اما بسیار بهتر از سیستم های سنتی هستند و تحقیقات انجام گرفته در این حوزه نیز بسیار زیاد است.
موارد استفاده از سیستم های بیومتریکی
موارد استفاده از این سیستم ها بسیار زیاد است که شاید عمده ترین آنها، استفاده در مراکز پلیس و یا سایر بخش ها به منظور تشخیص هویت تبهکاران است. البته زیست سنجی، یا بیومتریک، با سرعت وارد سیستم های امنیتی فرودگاه ها، تجارت الکترونیک، دسترسی به فایل های حساس و اجازه دسترسی به تاسیسات هسته ای، تبلیغات، پزشکی، فروش و پیشنهاد محصولات، حضور و غیاب کارکنان و دانشجویان و بسیاری موارد دیگر شده است.
نظرات کاربران