فروش ویژه دستگاه و نرم‌افزار حضور و غیاب

بررسی و تشریح حقوق و دستمزد

بررسی و تشریح حقوق و دستمزد

حقوق و دستمزد چیست

منظور از حقوق و دستمزد، فهرستی از ریز پرداخت هایی با عناوین حقوق، دستمزد، پاداش، اضافه کاری، حق اولاد، هزینه ی غذا، هزینه ایاب و ذهاب، عیدی، سنوات و غیره می باشد که کارخانه ها، شرکت ها و کارفرمایان، این ریزپرداخت ها را به کارکنان یک بخش کاری اعلام می دارند. با استفاده از نرم افزارهای پرداخت حقوق و دستمزد، فرآیند پرداخت حقوق و دستمزد کارمندان یک بخش کاری مانند شرکت ها وکارخانه ها بسیار ساده و همچنین اتوماتیک می شود.

فهرست مطالب:

حقوق و دستمزد چیست

چگونگی فرآیند پرداخت حقوق و دستمزد

از آن جهت که در محاسبات مالیاتی، حقوق پرسنل نقش بسزایی دارد، بایستی به صورت ماهانه، در دفاتر حسابداری شرکت اطلاعاتی راجع به حقوق و دستمزد پرداختی کارمندان ثبت گردد.  معمولا با فرستادن و تحویل فیش پرداخت حقوق به کارمندان، به فرآیند حقوق و دستمزد آنان رسیدگی می شود. در یک لیست حقوقی، فهرستی از کارکنان یک بخش کاری آمده است.

داخل لیست حقوقی مبلغی که باید در قبال میزان مشخصی کارکردن مثلا روزانه، هفتگی و یا ماهانه به کارمندان و کارگران پرداخت شود آمده است. در واقع لیست حقوقی یک بدهکاری است که باید از طرف شرکت به پرسنل پرداخت گردد، نسبت به خدماتی که در بازه زمانی مشخص انجام داده اند.

حقوق و دستمزد در قانون کار

به طور کلی به پرداخت هزینه به پرسنل در قبال فعالیت آنها در هر شرکت یا بخش کاری، حقوق و دستمزد گفته می شود. در حقیقت کارفرمایان به جهت جبران زحمات زیاد و وقتی که افراد صرف کرده اند، حقوق و دستمزدی به آنها پرداخت می کنند. این تعریفی می باشد که در تعداد زیادی از کشور های دنیا استفاده می شود.

چه عواملی بر حقوق و دستمزد موثر است

چگونگی محاسبه حقوق و دستمزد هر فردی در موقعیت و جایگاه های شغلی متفاوت بستگی به عوامل مختلفی دارد که برخی از آنها داخلی و برخی دیگر خارجی می باشند.

عوامل داخلی مانند: مهارت های شغلی، مدرک تحصیلی، تجربه و پیچیدگی یا راحتی جایگاه شغلی. و عوامل خارجی مانند: عدم داشتن مهارت خاص در یک صنعت، وضعیت اقتصادی و غیره.

تعریف دستمزد

دستمزد نوعی جبران خدمت و پرداختی می باشد که عموما به صورت مالی و در قبال کار کارگران به آنها پرداخت می گردد. و  یا به عبارت دیگر جبران خدمت به صورت حقوق و مزایا به کارمندان و به صورت دستمزد به کارگران پرداخت می شود. پایه و مبنای محاسبه دستمزد، ساعت است و از حقوق که پرداخت هایی به صورت ماهانه می باشد، متفاوت است. رایج ترین شیوه ی پرداخت به کارگران، دستمزد و رایج ترین شیوه پرداخت به کارمندان حقوق می باشد.

تفاوت دستمزد واقعی و اسمی

به طور کلی دستمزد به دو دسته واقعی و اسمی تقسیم بندی می گردد که در ادامه به بررسی مفهوم هر یک می پردازیم.

  • دستمزد اسمی: به مقدار کلی دستمزد و پولی که به نیروی کار پرداخته می شود، گفته می شود.
  • دستمزد واقعی: دستمزد واقعی آن میزان از دستمزدی است که بعد از کسر تورم باقی خواهد ماند. اغلب جهت محاسبه کردن دستمزد واقعی از شاخص کالا و خدمات استفاده می گردد.

دستمزد واقعی، یک معیار اقتصادی مناسب، جهت مقایسه با دستمزد اسمی بوده که به سادگی، نشان دهنده ارزش پولی دستمزد در هر سال می باشد.

حقوق و دستمزد چیست

چرا حسابداری حقوق و دستمزد اهمیت دارد

به طور معمول بخش بزرگی از درآمد هر شرکت را حقوق و دستمزد کارکنان به خود اختصاص می دهد.

نحوه محاسبه از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است به این دلیل که هم در ایجاد رابطه ای مطلوب در بین کارفرمایان، کارکنان و مقامات قانونی می گردد و همچنین از ایجاد اشتباه در محاسبات حسابداری جلوگیری به عمل می آور د که در ادامه به شرح هر کدام می پردازیم:

1) ایجاد کردن رابطه ای مطلوب در بین کارفرمایان، کارکنان و مقامات قانونی: یکی از مهمترین وظایف حسابداران در رابطه با هزینه حقوق و دستمزد می باشد. در واقع یکی از عوامل موثر که سبب ایجاد رابطه ای  مطلوب بین کارفرمایان و کارکنان می شود، محاسبه درست و پرداخت به موقع می باشد. همچنین در صورتی که مدارک سیستم حقوق و دستمزد به درستی تهیه گردد و به آسانی قابل درک باشد، سبب می گردد رابطه ای مطلوب بین کارکنان، مدیریت کسب و کار و مقامات قانونی همچون بیمه، ادارات کار و دارایی ایجاد شود.

در یک سیستم حقوق و دستمزد کارآمد باید متضمن این باشد که حقوق و دستمزد باید به صورت دقیق و جزئی محاسبه شده و همچنین در موعد مقرر به کارکنان پرداخته شود.

2) جلوگیری از ایجاد اشتباه در محاسبات حسابداری: یکی دیگر از عواملی اهمیت حسابداری حقوق و دستمزد را می رساند، جلوگیری از اشتباه در محاسبات حسابداری می باشد. به این دلیل که وجود خطاهای پردازش در حقوق و دستمزد، نا امیدی و بی رغبتی کارمندان و همچنین جریمه های پولی را به همراه دارد. این در صورتی است که استفاده از سیستم حقوق و دستمزد، آسودگی ذهن را به همراه دارد و سبب جلوگیری از ایجاد اشتباه و عدم انطباق در سیستم های حسابداری می گردد.

تعیین حقوق پایه

در محاسبه‌ی حقوق و دستمزد، اولین و مهمترین مرحله مشخص ساختن حقوق پایه می باشد. حقوق پایه توسط شورای عالی کار و به صورت سالانه مشخص می گردد.

شورای عالی کار، متشکل از نماینده ی کارگران، نماینده ی دولت و نماینده ی کارفرمایان می باشد که بعد از تعیین حقوق پایه، آن را به همه ی واحد های اقتصادی اطلاع رسانی می نمایند.

در یک مجموعه، حقوق پرسنل می تواند به صورت توافقی بین کارفرما و کارکنان مجموعه مشخص شده . و به صورت روزانه، هفتگی، سالانه و یا حتی به صورت پروژه ای پرداخت گردد.

این امکان نیز وجود دارد که حقوق کارکنان به صورت ساعتی باشد. که در این صورت باید ساعات حضور کارکنان و ساعات کاری آن ها به صورت کاملا دقیق بررسی شده و حقوق آنها مشخص گردد.

حقوق و دستمزد چیست

محاسبه اضافه کاری

یکی از موضوعات تاثیر گذار بر روی تعیین حقوق، اضافه کاری می باشد که بسیار حائز اهمیت برای حسابدارانی می باشد که این وظیفه را بر عهده دارند.

کارمزد کار کردن بیشتر و مازاد بر ساعت مشخص شده بر اساس قانون اداره کار و توافق بین طرفین کارمند و کارفرما، چهل درصد بیشتر از نرخ دستمزد در ساعات کاری می باشد که البته این شامل محدودیت زمانی نیز می گردد. افراد در طول روز حداکثر اجازه 4 ساعت اضافه کاری و در طول ماه حداکثر اجازه 135 ساعت اضافه کاری را دارند.

فرمول محاسبه حقوق و دستمزد

به سندی حسابداری که در آن نتیجه ی محاسبه حقوق و دستمزد کارکنان، به صورت ماهانه ثبت می شود، سند حقوق و دستمزد گفته می شود. برای ثبت سند به سرفصل هایی نیاز است که در ادامه هر کدام آورده شده است:

1) تفضیلی نفر اول

2) تفضیلی نفر دوم

3) معین حقوق پرسنل

4) تفضیلی هزینه ی حقوق و دستمزد

5) معین هزینه ی حقوق و دستمزد

6) تفضیلی بیمه

7) معین هزینه ی بیمه

8) معین حساب های پرداختی

9) تفضیلی مالیات

10) معین هزینه ی مالیات

11) تفضیلی جزیمه

12) معین سایر درآمدها

نقش منابع انسانی و حسابداری

قبل از بررسی و پرداختن به مراحل و فرآیند  محاسبه دستمزد و حقوق لازم است به بخش ها و افرادی که با این فرآیند ها در ارتباط هستند اشاره نمود.

دو واحدی که در فرآیند حسابداری حقوق و دستمزد دخالت دارند عبارتند از واحد منابع انسانی و واحد حسابداری. جهت محاسبه دقیق، حسابدار باید در زمینه های، انواع مزایا و تسهیلات، حقوق پایه، هزینه ی مسکن، حق فرزند و غیره اطلاعات جامع و کاملی داشته باشد. که فراهم کننده و گردآورنده ی این اطلاعات منابع انسانی می باشد.

حقوق و دستمزد چیست

سیستم حقوق و دستمزد

سیستم حقوق و دستمزد، سیستمی می‌باشد که نحوه ی دریافت ها، پرداخت ها و همچنین کسورات کارکنان عهده دار می باشد. این سیستم با توجه به نوع کسب و کار می تواند مازاد بر عناصر پایه، عناصر دیگری نیز داشته باشد.

عناصر سیستم حقوق و دستمزد

فارغ از اینکه سیستم حقوق و دستمزد، برای چه کسب وکاری طراحی شده است، این سیستم از عناصر و اجزایی تشکیل شده اند که شامل موارد زیر می باشد:

1) دایره کارگزینی: وظایفی مانند تهیه کردن آیین نامه استخدامی کارکنان بر اساس قوانین کار و امور اجتماعی بر عهده ی دایره کارگزینی می باشد.

2) دایره ثبت ورود و خروج پرسنل: وظیفه این بخش محاسبه حضور و غیاب و ساعات کاری کارکنان می باشد.

3) دایره حسابداری: وظیفه ی این بخش نیز تهیه کردن لیست حقوق و دستمزد کارکنان و تعیین کسورات آن و در نهایت تعیین دستمزد قابل پرداخت می باشد.

چگونگی محاسبه حقوق و دستمزد

توجه به تمامی دریافتی های قانونی در محاسبه حقوق و دستمزد الزامی می باشد!

مواردی همچون حقوق و دستمزد، حق مسکن، حق فرزند، پاداش افزایش تولید، بن کارگری و خوار و بار، مزایای غیر نقدی، رفت و آمد، سود سالانه و همه ی موارد مرتبط بایستی در نظر گرفته شود. حقوق پرسنل به سه بخش کلی، حقوق و حقوق پایه، کسری ها و مزایا تقسیم می شود که در ادامه شرح داده شده است.

  • حقوق پایه: حقوق پایه مبلغی می باشد که به عنوان پایه ی حقوق به پرسنل پرداخت می شود.
  • کسری ها: کسری به تمام موارد کسر شده از حقوق افراد گفته می شود، از جمله حق بیمه و مالیات.
  • مزایا: مزایای قانونی مانند حق فرزند، حق مسکن، پاداش، عیدی و حق ماموریت.

تکنیک های موثر در سیستم حسابداری حقوق و دستمزد

1) اجرای شرایط مربوط به مصاحبه استخدام و بکارگیری نیروهای جدید انسانی بر اساس قوانین تعیین شده و دستورالعمل ها.

2) نگهداری اسناد، مدارک و پرونده های مربوط به کارکنان به شکلی مناسب و دقیق

3) استفاده از یک مکانیزم مشخص جهت ثبت و کنترل ورود و خروج پرسنل

4) گاهی اوقات لازم نیاز به تنظیم مجوزهایی توسط مسئولین می باشد که باید مراحل آن به ترتیب طی شود. تعدادی از این موارد شامل:

  • تغییر دادن هر یک از کارکنان در بخش های حسابداری حقوق و دستمزد
  • تعیین نرخ های مربوط به هزینه های حقوق و دستمزد و تغییرات آن
  • کسری های اضافه با توجه به شرایط قانونی

5) در صورتی که میزان حقوق و دستمزد پرسنل بر اساس مسائلی مانند تولید و فروش پرداخت می گردد، بهتر است به نکاتی که در ادامه آمده است توجه کنید:

  • لیستی که مربوط به حقوق می باشد شامل گزارشات تولید و فروش بوده و حتما توسط مسئول مربوطه تایید گردد.
  • ساعاتی که مربوط به اضافه کاری پرسنل و کارکنان می شود، بررسی و تصویب گردد و توسط مسئول مربوطه تایید گردد.
حقوق و دستمزد چیست
حقوق و دستمزد
دیگر تکنیک های موثر

6) انجام کنترل های لازم برای اطمینان یافتن از صحت محاسبات انجام شده در بخش حسابداری حقوق و دستمزد

7) واریز مبلغ مورد نظر به حساب کارکنان از طریق روش های موجود مانند چک و غیره پس از بررسی های انجام شده در بخش حقوق و دستمزد

8) انجام کنترل های لازم در این راستا پس از ثبت صحیح تمامی اطلاعات مربوط به لیست حقوق و دستمزد کارکنان

9) ترجیح بسیاری از سازمان ها هنگام استخدام نیروهای جدید بر این است که ضمانت های لازم را از کارکنان در حین تنظیم قرارداد اخذ نمایند. به طور معمول هر یک از کارگران یا کارمندان با توجه به سمتی که در آن مشغول هستند، به پرداخت سفته و یا حضور یک معرف موظف خواهند بود.

10) برخی از سازمان ها با کارآموزان برای همکاری موافقت می کنند که در این صورت لازم است این افراد قرارداد و ساعات کاری مشخصی نسبت به سایر کارکنان داشته باشند.

لازم است علاوه بر موارد گفته شده ، سیستم حسابداری برای تعداد دیگری از فعالیت ها وارد عمل شود.

تعیین و تشریح وظایف

علاوه بر تنظیم، تهیه و آماده سازی لیست حقوق و دستمزد قابل پرداخت برای کارکنان و پرسنل، ضروری است با توجه به هر واحد  و بخش کاری، وظایف مربوط به کارکنان تعیین گردد. برای بررسی فرآیند حقوق و دستمزد در سازمان های کوچکتر، معمولا صاحبان کسب و کار و یا فردی قابل اعتماد وارد عمل می شود.

نکات مربوط به منابع انسانی

یکی از ملزومات در بخش کارکنان، آشنا بودن با مسائل ثبتی و مواردی که با آن خود را به روز نگه می دارند می باشد. ارائه ی مجوز های مربوط به بخش  منابع انسانی با بخش حسابداری حقوق و دستمزد می‌باشد.

زمان های کاری

بررسی های لازم مربوط به ورود و خروج کارکنان و پرسنل یک بخش اداری و سازمان توسط این بخش انجام می گیرد. زمان های مرخصی و عدم حضور کارکنان در سازمان باید مشخص باشد. لازم است برگه های مرخصی توسط کارکنان تکمیل شود و به تایید و تصویب مسئول مربوطه برسد.

محاسبه میزان مزایای نیروی کار( از وظایف حسابداری حقوق و دستمزد)

تمام افراد از میزان مزایای کار یکسانی برخوردار نمی باشند. به هر شخصی با توجه به میزان کارکرد آن حق بن تعلق می گیرد و محاسبه ی آن با توجه به جدول حقوق و دستمزد پرداخت شده به فرد در طی ساعات و سالی که کار کرده انجام می گیرد.

معمولا مزایا بر اساس سوابق کاری، تخصص، توافق با کارفرما و غیره محاسبه می شود و در اختیار کارکنان قرار می گیرد. به همین دلیل بایستی مزایای نیروی کار، به صورت کاملا دقیق و مشخص در قرارداد با کارفرما مشخص گردد.

به صورت کلی مزایا به دو دسته مستمر و غیر مستمر تقسیم می شود.

محاسبه مالیات حقوق و دستمزد ( از وظایف حسابداری حقوق و دستمزد)

در هر کدام از مواردی که تا به اینجا گفته شد، به طریقی به حقوق فرد اضافه می کردند، در صورتی که مالیات حقوق و دستمزد یکی از عواملی می باشد که از حقوق فرد می کاهد. هر ساله توسط سازمان های مربوطه، نرخ مالیات و حقوق تنظیم شده که با میزان حقوق دریافتی کارکنان ارتباط مستقیمی دارد.

محاسبه حق بیمه تامین اجتماعی

همانند مالیات، حق بیمه تامین اجتماعی از جمله مواردی است که از حقوق کسر می گردد. که البته اعطای خدمات بیمه به پرسنل از اهداف این کسر شدن به شمار می آید. حق بیمه در حسابداری حقوق و دستمزد قبل از پرداخت حقوق به افراد محاسبه می شود.

مراحل ثبت حسابداری حقوق و دستمزد

انجام دقیق محاسبات از مهم ترین اسناد سند حقوق و حسابداری می باشد. بیشترین قسمت آن مربوط به ثبت بدهکاری هزینه های پرسنلی می باشد. که عبارتند از:

قوانین حقوق و دستمزد در کشور ایران

بررسی قوانینی که بر محاسبه حقوق و دستمزد دخیل اند، سبب آشنایی بیشتر با نحوه محاسبه می گردد. در این بخش تلاش شده تا تعدادی از مهمترین قوانین حقوق و دستمزد بررسی شود. تا به صورت آگاهانه تری با مسائل مربوط به آن آشنایی پیدا کنید.

مقالات مرتبط
ارتباط مستقیم