امروزه بسیاری از مدیران کسب‌وکارها دنبال یک مشاور عالی‌رتبه برای تجزیه تحلیل کسب‌وکار و تحلیل داده‌های خود هستند. هوش تجاری می‌تواند مشاور فوق‌العاده‌ای در این زمینه باشد. این ابزار در حوزه‌های مختلف صنایع به کار گرفته می‌شود.
درواقع استفاده از هوش تجاری در سازمان‌ها، کمک بزرگی به بخش مدیریت در تصمیم‌سازی‌ها و تصمیم‌گیری‌های بزرگ و استراتژیک می‌کند. این تصمیم‌های مدیریتی، شاخه‌های مختلف ازجمله خرید، فروش، تولید، مشتریان، منابع انسانی و … را در بر می‌گیرد. برای آشنایی بیشتر با هوش تجاری، در ادامه این مقاله با وبلاگ هوش تجاری اطلس همراه باشید.
تاریخچه هوش تجاری (BI)
سال ۱۸۶۵، ریچارد میلار عبارت هوش تجاری (Business Intelligence یا به‌اختصار BI) را به دنیای تجارت معرفی کرد. این موضوع در حالی بود که تازه سال ۱۹۶۸، تنها افرادی با مهارت‌های بسیار تخصصی می‌توانستند داده‌ها را به اطلاعات قابل‌استفاده تبدیل کنند. آن زمان، داده‌های منابع متعدد معمولاً در پایگاه‌هایی ذخیره می‌شدند. تحقیقات هم معمولاً در قالب یک گزارش پراکنده و ازهم‌گسیخته ارائه می‌شد.
ادگار کاد از دانشمندان علوم رایانه، این موضوع را به‌عنوان یک مشکل تشخیص داد و مقاله‌ای را سال ۱۹۷۰ منتشر کرد که طرز فکر مردم را در مورد پایگاه‌های داده‌ای تغییر داد. پیشنهاد او برای توسعه مدل پایگاه داده رابطه‌ای بود که محبوبیت فوق‌العاده‌ای به دست آورد.
امروزه هر سازمانی به داده‌های خود وابسته است و از این داده‌ها می‌توانند برای بهبود رضایت کارکنان، عملیات، درک رفتار مشتری، بهینه‌سازی زنجیره تأمین و موارد دیگر استفاده کنند؛ بنابراین داده‌ها نقش مهمی در موفقیت سازمان دارند. بااین‌حال، بر اساس حجم، سرعت و تنوع داده‌های مورداستفاده، بهترین نتایج را تنها با استفاده از هوش تجاری می‌توان به دست آورد. جدیدترین ابزارهای BI، امکان کشف ایده‌ها و نوآوری‌های جدید را فراهم می‌کنند و با استفاده بهینه از داده‌ها، سازمان‌ها می‌توانند در اجرای فعالیت‌های روزانه فعال‌تر باشند.
هوش تجاری چیست؟
هوش تجاری فناوری‌ای است که کاربردها و شیوه‌های آن برای جمع‌آوری، یکپارچه‌سازی، تجزیه‌وتحلیل و توزیع داده‌های تجاری باهدف حمایت از تصمیم‌گیری بهتر در کسب‌وکار به کار گرفته می‌شود. درواقع فرایندی است که به یک مدیر این امکان را می‌دهد تا تصمیمات خود را بر اساس تحلیل داده‌ها آگاهانه‌تر انتخاب کند و آنها را به مرحله عمل برساند.
معماری BI در اجرای یک برنامه موفق، بسیار مهم است. چرا که می‌تواند از تجزیه‌وتحلیل داده‌ها و گزارش‌دهی برای کمک به پیگیری عملکرد، بهینه‌سازی فرآیندها، شناسایی فرصت‌های جدید، بهبود برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری بهتر استفاده کند.
اهمیت هوش تجاری
توانایی استفاده از داده‌ها و اطلاعات در زمان واقعی، کلید موفقیت هر سازمانی است. امروزه میزان اطلاعات تولیدشده در هر ثانیه و هر سازمان بسیار زیاد است. در هر کسب‌وکار و هر صنعتی، پارامتر حیاتی برای تصمیم‌گیری منطقی کسب‌وکار هم چیزی جز دسترسی به اطلاعات سریع نیست.
اما ابتدا باید درک کرد که قدرت واقعی در خود داده‌ها و اطلاعات نیست؛ بلکه در تبدیل داده‌ها به برخی محصولات و خدمات باارزش است! اینجاست که اهمیت ابزارهای هوش تجاری آشکار می‌شود. امروزه، پس از بیگ دیتا، یکی از پرکاربردترین کلمات در دنیای تجارت چیزی جز هوش تجاری نیست؛ بنابراین شرکت‌هایی پیشرو هستند که به‌طور مؤثر از ابزارها و تکنیک‌های هوش تجاری استفاده می‌کنند.
چنین سازمان‌هایی می‌توانند داده‌های جمع‌آوری‌شده خود را به بینش‌های ارزشمندی در مورد فرآیندها و استراتژی‌های تجاری خود تبدیل کنند. آنها با استفاده از این فرایندها و استراتژی‌ها، تصمیم‌های تجاری بهتر اتخاذ می‌کنند و بهره‌وری و درآمد را افزایش می‌دهند. درنهایت، همین منجر به رشد سریع کسب‌وکار و سود بیشترشان می‌شود.
بدون BI، سازمان‌ها نمی‌توانند به‌راحتی از مزایای تصمیم‌گیری مبتنی بر داده بهره ببرند. در عوض، مدیران در درجه اول باید عوامل دیگری مانند تجربیات قبلی، شهود و احساسات درونی را اساس تصمیم‌های مهم تجاری قرار دهند. با‌این‌که این روش‌ها شاید منجر به تصمیم‌گیری‌های خوبی نیز بشوند؛ اما به‌علت فقدان داده‌های زیربنایی، مملو از احتمال خطا و اشتباه هستند.
۵ فایدۀ مهم هوش تجاری برای سازمان‌ها
۱- تهیه سریع گزارش‌ها
هر شرکت یا کسب‌وکاری، بخش‌ها و زیرمجموعه‌های متفاوتی دارد. اطلاعات بخش‌های مختلف در فرمت‌های مختلف پخش‌شده‌اند. به همین دلیل باید اول این اطلاعات را مرتب و به فرمتی تبدیل کرد که بتوان آنها را مورد تحلیل و بررسی قرارداد.
بهترین راه حل برای رسیدن به این هدف، استفاده از ابزارهای پیشرفتۀ BI است. چراکه سبب می‌شود در کوتاه‌ترین زمان ممکن، یک گزارش کامل و خوانا از هرکدام از بخش‌های شرکت در دسترس قرار گیرد. این موضوع بسیار اهمیت دارد که به‌عنوان یک مدیر یا صاحب کسب‌وکار، بدانید که داده‌های شرکت‌تان به شما چه می‌گویند.
۲- کمک به تصمیمات سریع و هوشمندانه
تمام درآمد و سود شرکت، به‌طور مستقیما به تصمیمات استراتژیک مربوط می‌شود. در واقع، مدیران و استراتژیست‌های شرکت نیاز دارند که به اطلاعات روزآمد (آپدیت) دسترسی داشته باشند تا بتوانند به‌سرعت تصمیم بگیرند. این باعث می‌شود جایگاه خود را در بازار از دست ندهند.
هدف نهایی یک کارشناس هوش تجاری این است که اطلاعات یک سازمان را به یک تجزیه و تحلیل ساختارمند تبدیل کند. به بیانی دیگر، یک کارشناس واقعی هوش تجاری می‌تواند به تصمیم‌های استراتژیک و سریع شرکت کمک کند.
BI با اطلاعات بِروزی که در اختیار مدیران قرار می‌دهد، کمک می‌کند که وضعیت مالی شرکت در جهت مثبت حرکت کند و تصمیم‌های درست گرفته شود.
۳-افزایش بهره‌وری سازمان
هوش تجاری این قابلیت را دارد که راهکارهای نادرست و وضعیت کنونی شرکت را به‌دقت نشان دهد. در ادامه مشخص کند که روزانه چه‌کارهایی باید انجام شود، اولویت‌های شرکت چیست و هرکس چه‌کاری باید انجام دهد. در واقع قرار است دریابد که در کدام بخش‌ها ضعف وجود دارد، کدام بخش‌ها باید پیشرفت کنند و به امکانات جدیدتری مجهز شوند.
۴- سرعت بخشیدن به بازگشت سرمایه
اوج تمام خواسته‌های یک شرکت و تمام مواردی که در بالا ذکر شد، می‌تواند در رشد سریع برای بازگشت سرمایه خلاصه شود. بدون بینش درست و دیسیپلین مشخص، سازمان یا در دام روش‌های نخ‌نما و قدیمی می‌افتد.
این موارد مهم‌ترین آفت‌های کسب‌وکار هستند و دقیقاً همان چیزهایی هستند که باعث شکست بسیاری از کسب‌وکارها می‌شود.
۵- کاهش هزینه‌های نیروی انسانی
با رشد و پیشرفت جهان امروز، مهم‌ترین نیازی که کسب‌وکار از هر زمان دیگری بیشتر به آن نیاز دارد، نیاز به تجزیه تحلیل داده‌ها و اطلاعات است. از طرف دیگر، خود این داده‌ها روزبه‌روز پیچیده‌تر و چندبعدی‌تر می‌شوند. چراکه شرکت‌ها و کسب‌وکارها مدام درحرکت به‌سوی گسترده شدن و توسعه حرکت می‌کنند.
پس به‌موازات این حرکت، نیاز به نیروهای انسانی متخصص برای تحلیل داده‌ها و تهیه گزارش‌ها هم از هر زمان دیگری بیشتر احساس می‌شود. اگر از روش‌های سنتی استفاده شود، باید تعداد زیادی پرسنل استخدام شود و کسی هم باشد تا به‌طور مداوم این گزارش‌ها را چک کند.
اما یک متخصص BI تمام این کارها را انجام می‌دهد و در سریع‌ترین زمان ممکن، گزارش‌ها موردنیاز را تهیه می‌کند. به‌عبارتی‌دیگر در وقت، زمان و هزینۀ شما به‌شدت صرفه‌جویی می‌کند.
آینده هوش تجاری
فناوری هوش تجاری به‌احتمال‌زیاد در آینده باز هم بسیار خودکارتر می‌شود و به‌وفور مورداستفاده قرار خواهد گرفت. نرم‌افزارهای BI در سال‌های آینده به‌طور گسترده‌ای رشد خواهند کرد.
هوش تجاری فردا، یک مدل به‌سرعت در حال تکامل است که برای پیشرفت تجارت مدرن ضروری است. یکی از روندهای کلیدی آینده BI که بسیاری از کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند، توسعه دنیای هوش تجاری دیجیتال به فضایی است که ابزارها و پلتفرم‌های آن طیف گسترده‌تر و درنهایت همگرایی بیشتری باهم خواهند داشت.
این آینده برای هوش تجاری تصور می‌شود که نسل بعدی آن به سمت مجموعه‌های بزرگ‌تری از کاربران و اتصال بیشتر به سیستم‌های بزرگ‌تر هدایت می‌شود. هوش مصنوعی می‌تواند روندها و الگوهای گذشته را تجزیه‌وتحلیل کند تا در مورد پرسش‌های داده‌های سازمان حدس‌هایی درست کند.
همچنین همراه با BI هردو باهم می‌توانند نحوه تصمیم‌گیری مدیران ارشد را تغییر دهند و خیلی ساده‌تر آینده BI احتمالاً توسط سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی هدایت می‌شود.
هوش تجاری در بخش‌های مختلفی از سازمان‌ها تأثیر بسیار زیادی دارند همانند منابع انسانی، فروش، تولید و … کاربرد دارد که در مقاله‌های آینده حتما به اهمیت منابع انسانی اشاره می‌شود.
نظرات کاربران
با تشکر از مقاله خوبتان. با توجه به اینکه هوش تجاری BI علم روز دنیا و خیلی مورد نیاز ما مهندسین صنایع است، لطفا باز هم در این مورد مقاله انتشار دهید و وبینار هم برگزار کنید.
با سلام و احترام
بله حتما، ممنون از حسن توجه شما.